Een mevrouw, die jarenlang bij mij op Portugese les zat, gaf mij een tijd terug een aantal kopieën van Portugese suikerzakjes. Ze vond de suikerzakjes zo leuk omdat ze iets over de Portugese cultuur vertelden.

Deze suikerzakjes maken deel uit van een verzameling suikerzakjes van de RAR (Refinarias de Açúcar Reunidas/ Verenigde Suikerraffinaderijen) met de symbolen van Portugal erop. Te leuk om niets mee te doen, dus deel ik ze graag met jullie. Deze maand deel 3:

1. Filigraan

Filigrana, zoals de Portugezen zeggen, is een populaire techniek in de goudsmederij waarbij gewerkt wordt met haarfijne draden van goud of zilver. Het oog voor detail en de nodige bekwaamheid van de goudsmeden resulteren in authentieke en prachtige juwelen als van kantwerk. 

De filigraan-hoofdstad van Portugal is Gondomar in het noorden, hier vind je de meeste goudsmederijen van het hele land. Grotendeels zijn het kleine werkplaatsen waar men al eeuwen werkt volgens dezelfde methode.

Het meest beroemde juweel gemaakt van filigraan is het hart (zie foto). Dit hart is geïnspireerd op het katholicisme, op het Heilig Hart van Jezus. Jezus’ hart symboliseert liefde en barmhartigheid, omdat Jezus’ hart na zijn kruisiging doorboord werd met een lans.

Filigraan is een symbool van voornaamheid en deze sieraden zijn nog steeds aanwezig in enkele traditionele Portugese klederdrachten, die van Viana do Castelo is het beroemdst. En niet alleen in traditionele Portugese klederdrachten komen we deze goudsmeedkunst tegen, het dragen van kettingen, oorbellen, ringen en broches van filigraan is in 2015 opnieuw in de mode gekomen en populair geworden onder de jetset.

Tip 1:

Kijk het volgende filmpje op Filigrana de Portugal - YouTube

Tip 2:

Het Museu da Filigrana in Lissabon is een prachtig klein museum waar je kennis kunt maken met de filigraantechniek.

Tip 3:

Middenin het historisch centrum van Viana do Castelo in het prachtige gebouw waar vroeger de Bank van Portugal gehuisvest was, staat nu het Museu do Traje, het museum van de klederdracht. Hier kun je de typische klederdracht van Viana bewonderen en natuurlijk zijn goudsmeedkunst.

3. Muziektenten

Deze coretos zijn meestal rond van vorm en gemaakt van steen of ijzer vaak met een sierlijk rond ijzeren hek. Je vindt ze vaak in parken, in tuinen of op pleinen. Het volk ontmoet(te) elkaar op deze publieke plaatsen om filharmonische orkesten of fanfares te horen en om openbare politieke betogingen bij te wonen.

De meeste muziektenten of muziekkiosken werden gebouwd in de negentiende eeuw. Vanaf 1960 werden er zelden nog muziektenten gebouwd en werden er een aantal beschermd als monument. In de Jardim da Estrela in Lissabon staat een heel mooie muziektent. En wat dacht je van dit prachtexemplaar in Pinhal Novo bij Setúbal?

2. Algarviaanse schoorstenen

De typische schoorsteen van witte kalk die je in de Algarve (chaminé algarvia) zoveel ziet, is een overblijfsel van de invloed van vijf eeuwen Arabische overheersing. Vroeger liet elke huiseigenaar zijn schoorsteen metselen naar zijn eigen smaak, je komt ze dus tegen in alle soorten en maten. Meestal zijn ze wit, maar er zijn er ook in oker- en blauwtinten. Hoe ingewikkelder de wens van de eigenaar hoe langer de metselaar erover deed om de schoorsteen te metselen. Des te meer werk, des te duurder het werd natuurlijk. De metselaar was dus gewend met de vraag: ‘Quantos dias quer de chaminé?’ (‘Hoeveel dagen wil je dat ik aan de schoorsteen werk?’) te beginnen.




Huizen buiten de stad hadden meestal twee schoorstenen, waarvan er één een merendeels decoratieve rol had. De meest gebruikte schoorsteen bevond zich boven de stookplaats, waar de maaltijden bereid werden. De rokende schoorsteen was een teken dat het huis bewoond was: er werd gekookt of gestookt tegen de kou. Ook was het de gewoonte dat het bouwjaar van het huis stond aangegeven op de schoorsteen.

Tip:

Meer in het binnenland in stadjes als Querença, Martinlongo en Monchique zijn de echte traditionele Algarviaanse schoorstenen goed vertegenwoordigd. Wij hebben afgelopen december bergdorp Monchique bezocht en een paar mooie exemplaren ontdekt!


Heb jij meer Portugal-tips over filigraan, muziektenten en Algarviaanse schoorstenen? Of heb jij een onderwerp wat absoluut niet mag ontbreken in de serie ‘Typisch Portugal’? Laat het weten onder de post op mijn Instagramaccount over deze blog!

Ik hoor graag van je!



Bronnen:
Wikipedia, lugardajoia.com, visitportugal.com, achaminealgarvia.blogspot.com, Carlos Esteves, jpnovo.pt